Ngày 11/10/1993, Công ty Cổ phần Ngân Sơn với tên gọi ban đầu là Công ty Nguyên liệu Thuốc lá Bắc được thành lập, với chức năng, nhiệm vụ là trồng trọt, thu mua, sơ chế và tiêu thụ nguyên liệu thuốc lá. Những ngày đầu thành lập, trong hoàn cảnh kinh tế đất nước và cơ sở vật chất của Công ty còn thiếu thốn, thiết bị sản xuất lạc hậu, đội ngũ cán bộ điều hành, cán bộ kỹ thuật còn non trẻ chỉ có 67 người. Diện tích trồng thuốc lá lúc đầu là 80 ha tại các khu vực huyện Ba Vì, Sóc Sơn (thành phố Hà Nội) và huyện Nho Quan (tỉnh Hà Nam Ninh), sản lượng thu mua đạt hơn 100 tấn.
Giai đoạn 1995-2004, Công ty tập trung khôi phục, phát triển và mở rộng vùng nguyên liệu; tiếp nhận các trạm thu mua thuốc lá tại các tỉnh Lạng Sơn và Hà Bắc; thành lập Trạm nguyên liệu Thuốc lá Thanh Hóa, Trạm Nguyên liệu Thuốc lá Ngân Sơn.
Nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật, đưa giống mới, cải tiến kỹ thuật canh tác đồng ruộng, chuyển giao đào tạo kỹ thuật cho nông dân,phù hợp với quy mô, loại hình sản xuất ở từng địa phương nên tổng diện tích trồng thuốc lá năm 1996 đạt 893 ha, tăng gấp 10 lần so với thời kỳ đầu mới thành lập. Năm 1997 diện tích trồng thuốc lá đạt 2.450 ha, sản lượng thu mua đạt 2.894 tấn, tăng gấp 3 lần so với năm 1996. Năm 2004, diện tích trồng thuốc lá đạt 2.576 ha, sản lượng đạt trên 3.000 tấn.
Tháng 9/2005 đánh dấu mốc quan trọng của Công ty chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần. Ngay sau đó Công ty đã tổ chức lại mô hình sản xuất kinh doanh, sắp xếp lại tổ chức lao động và tiếp tục đầu tư phát triển vùng nguyên liệu. Hoạt động theo mô hình mới, kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm luôn ổn định và tăng trưởng. Các chỉ tiêu kinh tế đều tăng so với phương án cổ phần hóa và mục tiêu chương trình hành động. Cụ thể từ năm 2005 đến nay diện tích, sản lượng và các chỉ tiêu kinh tế của Công ty đều tăng, năm 2005 diện tích trồng thuốc lá là 3.000 ha, sản lượng khoảng 5.000 tấn thì đến niên vụ 2012 diện tích đạt 7.000 ha với sản lượng trên 13.000 tấn, năng suất bình quân từ 1,8 – 1,9 tấn/ha; có khu vực từ 2 – 2,5 tấn/ha. Vào tháng 9/2005, Công ty chính thức hoạt động theo mô hình công ty cổ phần với số vốn điều lệ ban đầu là 27,5 tỷ đồng. Sau 8 năm hoạt động, Công ty đã thực hiện tăng vốn lên 5 lần, đến nay vốn điều lệ của Công ty là 77,7 tỷ đồng. Dự kiến đến năm 2015, vốn điều lệ của Công ty là 112 tỷ đồng và tăng đến 250 tỷ đồng năm 2020. Nguồn vốn tăng thì mới đáp ứng đủ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty phát triển bền vững.
Lợi nhuận năm 2005 của Công ty đạt trên 4 tỷ đồng, đến nay lợi nhuận đạt hơn 20 tỷ đồng. Năm 2008, doanh thu của Công ty là 430 tỷ đồng, đến năm 2012 doanh thu đạt 725 tỷ đồng, tăng gần 300 tỷ, tăng 68% so với năm 2008. Tốc độ tăng trưởng bình quân 5 năm là 15,6%.
Tổng tài sản của Công ty không ngừng tăng trưởng qua các năm: năm 2008, tổng tài sản là 221 tỷ đồng, đến năm 2012 đạt 494 tỷ đồng (tương đương tăng 134% so với năm 2008) tốc độ tăng trưởng bình quân 5 năm là 26%, chỉ tiêu phản ánh tốc độ tăng trưởng và phát triển của Công ty ở mức khá cao.
Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quan trọng là lợi nhuận: từ năm 2008 đến nay, lợi nhuận của Công ty tăng 10,7%, từ mức 13,7 tỷ năm 2008, tăng lên 15,2 tỷ năm 2012. Tốc độ tăng trưởng bình quân trong 5 năm đạt 7%/năm.
Ngoài ra, các chỉ tiêu như ROA, ROE, chỉ tiêu khả năng thanh toán… của Công ty đều ở trạng thái tốt và lành mạnh, cổ tức cổ đông nhận được ổn định qua các năm là 18%, cao hơn lãi suất huy động của các tổ chức tín dụng.
Giai đoạn 2010 – 2012, Công ty triển khai dự án đổi mới thiết bị dây chuyền, nâng công suất dây chuyền lên 2 lần, do đó mục tiêu về các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh như: diện tích, năng suất, sản lượng cũng như các chỉ tiêu về doanh thu, nộp ngân sách, lợi nhuận đảm bảo hiệu quả đạt mức tăng trưởng từ 7 – 10%/năm. Đặc biệt tháng 9/2012, Công ty tổ chức Lễ khánh thành dây chuyền sơ chế tách cọng đồng bộ 24.000 tấn/năm với công nghệ hiện đại, nâng cao năng lực sơ chế tách cọng lên 5,3 tấn/giờ. Phát huy tối đa khả năng sản xuất, các nguồn lực, cơ sở vật chất để tăng hiệu quả sản xuất, đáp ứng được yêu cầu của khách hàng về số lượng và chất lượng sản phẩm.
Ngoài các hoạt động về sản xuất kinh doanh, Công ty luôn hoạch định những chính sách, hoạt động theo hướng phát triển bền vững. Đó là các hoạt động về xây dựng vùng sản xuất nguyên liệu theo hướng chuyên canh, từ giống, quy trình kỹ thuật, đầu tư trọng điểm cho vùng nguyên liệu có chất lượng cao, khu vực mô hình cánh đồng mẫu lớn. Theo đó là hoạt động chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân qua chương trình đào tạo của Trung tâm đào tạo Vinataba.
Từ năm 2005 đến nay, Công ty đã thực hiện được 60 khóa học cho 1.800 nông dân. Có thể nói, Công ty thực hiện đúng hướng và bền bỉ việc duy trì mối quan hệ bốn nhà “Nhà nước, Nhà nông, Nhà khoa học, Nhà doanh nghiệp” và đưa chính sách " Tam nông"của Đảng vào chiến lược sản xuất kinh doanh.
Cùng với việc xây dựng và duy trì áp dụng Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng TCVN ISO 9000:2008 từ năm 2003, đến tháng 5/2012 Công ty tiếp tục xây dựng và áp dụng Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng TCVN ISO 14001:2010 nhằm giảm thiểu chất thải trong sản xuất; tiết kiệm chi phí sản xuất do quản lý và sử dụng các nguồn lực một cách hiệu quả, qua đó nâng cao hình ảnh Ngân Sơn đối với khách hàng và cộng đồng, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Ngoài ra Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng ISO 14001:2010 còn góp phần cải thiện môi trường làm việc, nâng cao sức khỏe, an toàn của người lao động trong Công ty. Ngày 04/9/2013, Công ty được Trung tâm chứng nhận phù hợp Quacert trao Giấy chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn chất lượng TCVN ISO 14001:2010. Việc nhận Giấy chứng nhận này đã minh chứng sự cam kết của Công ty đối với khách hàng và đối tác bảo vệ môi trường, thực hành sản xuất Xanh gắn liền với bảo vệ môi trường. Đồng thời hưởng ứng tích cực thông điệp về môi trường của Chính phủ đề ra năm 2012.
Các hoạt động trách nhiệm xã hội (SRTP) cũng được Công ty chú trọng bằng những việc làm thiết thực như: Hỗ trợ xây dựng kênh mương, giao thông, trồng rừng; hỗ trợ các quỹ an sinh xã hội… trên địa bàn các vùng nguyên liệu. Từ năm 2003 đến nay, Công ty phối hợp với Công ty BAT toàn cầu hỗ trợ cây giống trồng rừng với tổng số 6,3 triệu cây (tương đương 2,2 tỷ đồng). Ngoài ra, từ nguồn vốn của Công ty đã hỗ trợ 200.000 cây giống với giá trị 200 triệu đồng cho chương trình trồng rừng tại huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. Bình quân mỗi năm Công ty thực hiện trồng rừng tại các địa phương là 150 ha.
Trong những năm qua, Công ty còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện… tổng số tiền dành cho hoạt động từ thiện từ năm 2008-2012 đạt giá trị 1 tỷ đồng. Đồng thời thực hiện chương trình 30 A của Chính phủ. Công ty hỗ trợ xây dựng 5 nhà tình nghĩa tại huyện Bắc Sơn thuộc tỉnh Lạng Sơn, tỉnh Bắc Ninh, tỉnh Cao Bằng và Quận Đồ Sơn thuộc Thành phố Hải Phòng.
Chặng đường 20 năm tuy ngắn so với lịch sử nhưng Công ty Cổ phần Ngân Sơn đã được những kết quả ấn tượng, đặc biệt sau 8 năm chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình cổ phần, Công ty tạo được bước đột phá tích cực, tạo công ăn việc làm ổn định cho hơn 20.000 lao động nông nghiệp tại địa phương, giúp chuyển dịch cơ cấu cây trồng và mang lại hiệu quả cao trong xóa đói giảm nghèo, phù hợp với chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và nhà nước.
Đến nay thị trường tiêu thụ nguyên liệu tương đối ổn định, không chỉ cung cấp cho hầu hết các công ty thuốc điếu trong tổ hợp Tổng công ty thuốc lá Việt Nam mà còn được xuất khẩu sang các nước châu Âu và một số nước ASEAN, với kim ngạch xuất khẩu từ 8 - 10 triệu USD/năm.
Với các thành tích trong 20 năm xây dựng và phát triển, tập thể người lao động Công ty Cổ phần Ngân Sơn vinh dự được Đảng, Nhà nước và Chính phủ tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động Hạng Ba năm 2008, nhiều năm được tặng Cờ thi đua, bằng khen của Chính phủ, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Bộ công thương. Năm 2013, nhân kỷ niệm 20 năm thành lập, Công ty vinh dự đón nhận Huân chương Lao động Hạng Nhì. Cũng nhân dịp này, Công đoàn Công ty được đón nhận Huân chương Lao động Hạng Ba.